از بی توجهی به صندلی شغلی فارغ التحصیلانهوا فضا تا بهره برداری سرمایه های انسانی توسط دیگران - وبلاگ فاضلی

به گزارش وبلاگ فاضلی، رئیس دانشکده هوافضای دانشگاه امیرکبیر از بی توجهی به صندلی شغلی فارغ التحصیلان رشته هوا فضا در کشور انتقاد کرد و گفت: در حال حاضر بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته به دنبال مهاجرت و اشتغال در کشورهای دیگر هستند و جای تأسف دارد که سرمایه های انسانی ما توسط دیگران بهره برداری می گردد.

به گزارش وبلاگ فاضلی؛ رشته مهندسی هوا فضا به عنوان یکی از شاخه های مهندسی مکانیک برای نخستین بار در سال 1366 وارد دانشگاه های ایران شد و دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) اولین دوره کارشناسی این رشته را راه اندازی کرد. با توجه به اینکه مهندسی هوافضا شاخه ای از مهندسی مکانیک است و شباهت زیادی با آن دارد، رفته رفته این رشته به دانشگاه های دیگر کشور نیز راه پیدا کرد و هر ساله دانشگاه های مختلفی به وسیله کنکور اقدام به پذیرش دانشجو در این رشته می نمایند.

هوافضا در واقع مجموعه ای از علوم و توانمندی های علمی است که در زمینه طراحی، بررسی و ساخت وسایل پرنده هوایی مانند هواپیما، بالگرد، گلایدرها، موشک ها و وسایل پرنده فضایی مثل شاتل ها، ماهواره ها و فضاپیماها مورد استفاده قرار می گیرد.

هدف این رشته فراهم کردن شرایطی است که دانش آموخته آن بتواند در زمینه طراحی، ساخت و آزمایش صنایع هوافضایی فعالیت کند. مهندسی هوافضا علمی بین رشته ای است که در آن بسیاری از شاخه های علوم از جمله متالورژی، کامپیوتر، مکانیک و الکترونیک مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین هدف تربیت کارشناس در صنایع هواپیما و هلیکوپترسازی و فردی آشنا به مقدمات و اصول مهندسی هوافضا است. طول متوسط دوره 4 سال است. دانشجویان موظفند 3 واحد پروژه بگیرند و 2 تابستان در دفاتر مهندسی صنایع مربوط کارآموزی نمایند. فارغ التحصیلان کادر مورد احتیاج محاسبات، طراحی، تحقیقات و ساخت صنایع مختلف هواپیمایی، هلیکوپترسازی، موشکی و صنایع دیگر را تامین می نمایند.

برخلاف سایر رشته ها مثل مهندسی برق و عمران، رشته هوافضا در مقطع کارشناسی از اول بدون گرایش است، دانشجویان این رشته از بدو ورود به دانشگاه آموزه های بسیاری را یاد می گیرند که همین مطالب آموخته شده به آن ها یاری می نماید، بتوانند در ترم های سرانجامی تحصیلی شان موضوع یا گرایش مناسبی را انتخاب کرده و به دنبال آن موضوع پروژه سرانجامی دوره کارشناسی خود را معین نمایند.

دروس این مجموعه شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی، کارگاهی و کارآموزی است و زمینه هایی چون آیرودینامیک، سازه هوایی، مکانیک پرواز و جلوبرنده ها را در بر می گیرد. پایه های اصلی لازم برای تحصیل در این رشته ریاضیات، فیزیک و زبان خارجی است. برای فارغ التحصیلان این رشته امکان ورود به دوره کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا وجود دارد.

باید توجه داشت که صنایع هوافضا در جهان یکی از پیشروترین زمینه های تحقیقاتی است و همیشه موجبات ترقی و جهش در سایر رشته های علوم و مهندسی را فراهم ساخته و در این راستا بودجه های بزرگ نظامی و غیرنظامی را به خود اختصاص داده است، موضوعاتی از قبیل طراحی و ساخت هلیکوپتر، هواپیمای بدون سرنشین، بدون موتور، عمود پرواز و یا جنگنده از یک طرف و ساخت پایگاههای فضایی، مسافرت به کرات دیگر و جنگ ستارگان از طرف دیگر جامعیت و حساسیت این رشته را بیش از پیش روشن می سازد.

مهندسی هوافضا مجموعه ای از علوم و توانایی های علمی و عملی در زمینه تحلیل، طراحی و ساخت وسایل پرنده نظیر هواپیماها، چرخ بال ها، گلایدرها، موشک ها و ماهواره ها است. این رشته بر چهار پایه آیرودینامیک 1 ، جلوبرندگی 2 ، مکانیک پرواز 3 و سازه های هوافضایی راسخ است.

دانشجویان هوافضا چگونه پذیرش می شوند؟

دکتر محمود مانی رییس دانشکده هوا فضای دانشگاه امیرکبیر در گفت و گو با وبلاگ فاضلی به تشریح جزئیات پذیرش دانشجویان و شرایط آموزشی دانشجویان رشته هوافضا در ایران اشاره و تأکید کرد: رشته هوافضا برای دوره کارشناسی در دانشگاه های ما گرایشی ندارد. در نهایت دانشجویان با عنوان مهندس هوافضا فارغ التحصیل می شوند.

وی در ادامه توضیح داد: در دوره کارشناسی ارشد، این رشته در هفت گرایش آئرودینامیک، جلو برندگی، سازه، مکانیک پرواز، سوانح هوائی و صلاحیت پرواز، فناوری فضائی و فناوری ماهواره دانشجو پذیرش می نماید. فناوری فضائی بیشتر متمرکز بر این است که ماهواره را در فضا قرار دهد و فناوری ماهواره به خود ماهواره اختصاص دارد و دانشجویان با خود ماهواره سر و کار دارند و نحوه طراحی، ساخت و آزمودن آن را آموزش می بینند.

مانی خاطر نشان کرد: در حال حاضر فناوری ماهواره در دانشگاه صنعتی امیرکبیر به صورت یک گرایش بین رشته ای با همکاری دانشکده های برق و هوافضا ارائه می شود که جنبه های هوافضائی آن توسط دانشجویان پذیرفته شده به وسیله هوافضا و جنبه های برقی آن توسط دانشجویان پذیرفته شده به وسیله برق پوشش داده می شود. خوشبختانه این الگوی موفقی از همکاری های بین رشته است. وزارت علوم در حال بازنگری گرایش های هوافضا است و کوشش بر این است که مقوله هائی مانند مهارت افزائی و کارآفرینی در سیلابس دروس لحاظ شود تا فارغ التحصیلان در فرصت های شغلی کارائی بهتری داشته باشند.

رئیس دانشکده مهندسی هوافضای دانشگاه صنعتی امیرکبیر در رابطه با گرایش اویونیک هم چنین اظهار کرد: این گرایش قبلا در وزارت علوم تعریف و اجرا شده بود لیکن دانشکده هوافضا و دانشکده برق در یک همکاری مشترک اقدام به بازنگری آن کرده و به عنوان یک گرایش بین رشته ای اجرا خواهد شد. این گرایش در زمینه هوائی و فضائی کاربرد فراوانی دارد.

دکتر مانی با تأکید بر اینکه امیدواریم این گرایش با فرمت جدید تا سال آینده راه اندازی شود، گفت: یک سری مصوباتی در این رشته هست که باید یک سری مصوباتی در وزارت علوم تصویب شود. البته کنکور این رشته در صورت کسب مجوز سال آینده برگزار خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: تصمیم وزارت علوم برای پذیرش دانشجویان دکتری این رشته این است که آنها را در یک گرایش پذیرش کند. یعنی تمام دانشجویان دوره دکتری با عنوان هوافضا فارغ التحصیل شوند. اگر چه تخصص این افراد در یکی از گرایش ها ذکر خواهد شد. یعنی دانشجوی کارشناسی ارشد برای دکتری در همان گرایش تخصصی خود تحصیل خود را ادامه می دهد. اما دانشجو با عنوان دکترای هوافضا فارغ التحصیل می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر خاطر نشان کرد: همانطور که عنوان شد در سطح کارشناسی چهار دانشگاه شامل دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی خواجه نصیر و دانشگاه صنعتی شریف دانشجوی هوافضا پذیرش می نمایند. از بین دانشگاه های غیر دولتی نیز واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد دانشجوی کارشناسی پذیرش می نماید. اما در سطح کارشناسی ارشد بعضی از دانشگاه های فنی دولتی نظیر علم و صنعت، تربیت مدرس، صنعتی شیراز و صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان در این رشته دانشجو پذیرش می نمایند. در دوره دکتری چون یک کار تخصصی است و احتیاج به اجرای رساله است در نتیجه ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه بستگی به ظرفیت و علاقه استاد و دانشجو دارد.

دکتر مانی با تأکید بر اینکه سالیانه کمتر از 300 دانشجو در رشته هوافضا برای دوره کارشناسی پذیرش می شوند، اضافه نمود: این تعداد برای گرایش های کارشناسی ارشد حدود 350 نفر است. برای دکترا نیز ظرفیت پذیرش بستگی به همکاری اساتید دارد که البته آمار آن کمتر از پذیرش در دوره ارشد است.

رئیس دانشکده هوافضای دانشگاه امیرکبیر همچنین اظهار داشت: تقاضا برای تحصیل در رشته هوافضا در سطح کارشناسی خوب است و دانشجویان با رتبه های سه رقمی این رشته را انتخاب می نمایند. بنابر این تقاضای خوبی برای ادامه فعالیت این رشته وجود دارد و میزان ترک تحصیل و انصراف از تحصیل در این رشته نیز همانند سایر رشته ها می باشد.

دکتر مانی در مورد شرایط فارغ التحصیلان دانشجویان هوافضا نیز گفت: فارغ التحصیلان این رشته در مراکزی که در حوزه هوافضا فعالیت می نمایند و همچنین در صنایعی که خدمات این رشته قابل بهره برداری است مثل نیروگاه ها مشغول به کار می شوند. اگر چه شرایط اشتغال برای دانش آموختگان رشته های فنی رضایت بخش نیست شاید بتوان گفت که شرایط اشتغال این دانشجویان کمی بهتر از سایر رشته ها می باشد.

وی در سرانجام با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از فارغ التحصیلان به دنبال مهاجرت و اشتغال در کشورهای دیگر هستند و این جای تأسف دارد که نخبگان ما بعد از فارغ التحصیلی کشور را ترک می نمایند و سرمایه های انسانی ما توسط دیگران بهره برداری می شود.

به گزارش وبلاگ فاضلی؛ با وجود اینکه رشته مهندسی هوا فضا به عنوان رشته اول علمی ایران در نقشه جامع علمی کشور معرفی شده و رتبه های برتر گروه ریاضی و فیزیک این رشته را به عنوان انتخاب اول رشته دانشگاهی خود قرار می دهند و همچنین علی رغم رشد و پیشرفت چشمگیر صنایع هوافضا در ایران و احتیاج جدی به حضور متخصصین این حوزه در صنایع نظامی و غیرنظامی؛ همچنان بسیاری از دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی برای ورود به بازار کار چشم به صنایع خارجی دوخته اند. درحالی که ضروری است مسئولان برای آینده فارغ التحصیلان این رشته مهم و تاثیرگذار تمهیداتی بیندیشند تا علاوه بر جلوگیری از خروج سرمایه های انسانی از کشور، شاهد اقبال بیش از پیش دانشجویان به این رشته ها باشیم.